Po wojnie, gdy Republika Federalna Niemiec musiała określić swoje miejsce w nowej rzeczywistości, rozliczając się z nazistowskiej przeszłości i popełnionych zbrodni wojennych, jednym z ciążących na państwie niemieckim obowiązków była wypłata odszkodowań dla ofiar nazizmu. Państwo niemieckie, głównie na podstawie federalnej ustawy odszkodowawczej (BEG - Bundesentschädigungsgesetz z 18.09.1953 r. z późniejszymi zmianami), wypłaciło sumę ponad 120 miliardów DM na rzecz osób prześladowanych przez reżim nazistowski. Niestety wypłaty te nie dotyczyły ofiar żyjących w Europie Środkowej i Wschodniej.

Przełomowy dla sprawy zadośćuczynienia za pracę niewolniczą i przymusową na rzecz nazistowskich Niemiec był rok 1998, kiedy to pojawiły się pierwsze zbiorowe pozwy wobec funkcjonujących na amerykańskim rynku niemieckich firm, które w czasie II wojny światowej korzystały z niewolniczej pracy więźniów obozów koncentracyjnych.
To wówczas kilka największych niemieckich firm, obawiając się zasądzenia na rzecz poszkodowanych wielomilionowych odszkodowań, wystąpiło z koncepcją utworzenia fundacji, która wypłacałaby poszkodowanym świadczenia. Ta inicjatywa spotkała się z poparciem niemieckiego rządu i wkrótce przystąpiono do rozmów z rządem amerykańskim i reprezentantami środowisk żydowskich. Ich wynikiem było ogłoszenie w dniu 16 lutego 1999 r. wspólnej inicjatywy kanclerza RFN oraz przedstawicieli 12 przodujących niemieckich firm o zamiarze utworzenia funduszu na rzecz byłych robotników przymusowych ze środków niemieckiej gospodarki, uzupełnionych o środki publiczne.
Przedstawiciele państw środkowo- i wschodnioeuropejskich musieli w negocjacjach wywalczyć dla ofiar żyjących w swoich krajach równoprawne i sprawiedliwe traktowanie oraz uzyskać możliwie wysokie środki dla swoich poszkodowanych. Obstawali przy tym na objęciu świadczeniami wszystkich robotników niewolniczych i przymusowych niezależnie od okresu i rodzaju wykonywanej przez nich pracy. Polscy negocjatorzy dzięki dobremu przygotowaniu merytorycznemu, twardej postawie i sprawnym zabiegom dyplomatycznym okazali się wśród negocjatorów z tej części Europy najbardziej skuteczni. Wśród polityków i negocjatorów, którzy w rozmowach tych reprezentowali interesy polskich ofiar nazizmu wymienić trzeba ministrów: prof. Bronisława Geremka, Jerzego Marka Nowakowskiego, Jerzego Widzyka, prof. Jerzego Kranza i Janusza Stańczyka, prof. Jana Barcza oraz Bartosza Jałowieckiego, przewodniczącego Zarządu Fundacji "Polsko-Niemieckie Pojednanie". Trudno przecenić też rolę stowarzyszeń, od wielu lat zabiegających o zadośćuczynienie dla ofiar nazizmu, z którymi blisko współpracowali polscy negocjatorzy. Polską delegację wspierali byli więźniowie obozów koncentracyjnych, więźniowie hitlerowskich więzień i robotnicy przymusowi III Rzeszy: Karol Gawłowski, Stefan Kozłowski i Ludwik Krasucki.
Wiele wysiłku kosztowało zapewnienie świadczeń dla grupy robotników zatrudnionych w rolnictwie, którzy w przypadku krajów środkowoeuropejskich byli niezwykle liczną grupą. W trakcie trwania negocjacji udało się wypracować jednolite stanowisko Polski, Ukrainy, Białorusi, Rosji i Czech dotyczące traktowania poszczególnych kategorii ofiar, podziału sumy globalnej na poszczególne państwa i wielu innych zasadniczych kwestii. Przedstawiciele Polski odgrywali zazwyczaj rolę lidera, starając się aby uczestnicy negocjacji z krajów Europy Środkowowschodniej mówili w miarę możliwości jednym głosem. Wspólne występowanie i prezentowanie swoich interesów wzmacniało pozycję ofiar z tej części Europy i zapobiegało próbom marginalizowania ich interesów przez pozostałych uczestników negocjacji.
Twarde negocjacje toczyły się również o kryterium deportacji do pracy przymusowej. Według niemieckiego stanowiska było to wywiezienie do pracy przymusowej na teren Rzeszy w granicach z 1937 r., ostatecznie skończyło się jednak na ustawowych zapisach mówiących również o deportacji na tereny anektowane lub okupowane.

W latach 2001-2005 FPNP wypłacała też analogiczne świadczenia ze środków Austriackiego Funduszu "Pojednania, Pokoju i Współpracy" dla b. robotników przymusowych III Rzeszy z Polski, zatrudnionych na terytorium dzisiejszej Republiki Austrii.
Do otrzymania tych świadczeń uprawnieni byli:
- więźniowie więzień;
- robotnicy deportowani na teren dzisiejszej Republiki Austrii i pracujący w przemyśle, rzemiośle, budownictwie, energetyce, instytucjach komunalnych, na kolei oraz na poczcie;
- robotnicy deportowani na teren dzisiejszej Republiki Austrii i pracujący w rolnictwie, leśnictwie oraz gospodarstwach domowych;

W związku z tym, że nie wszystkie kategorie ofiar nazizmu w Polsce zostały objęte świadczeniami niemieckimi czy austriackimi, polska Fundacja podjęła decyzję o uruchomieniu wypłaty świadczeń dla poszkodowanych ze środków własnych oraz Funduszu na Rzecz Ofiar Prześladowań Hitlerowskich (tzw. Funduszu Londyńskiego Złota) Strona amerykańska przekazała Polsce ze środków finansowych pozostających w dyspozycji Funduszu Na Rzecz Ofiar Prześladowań Hitlerowskich kwotę 10 milionów USD (ok. 42 mln PLN). Zgodnie z umową między Rządem Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, a Fundacją "Polsko-Niemieckie Pojednanie" z dnia 30.01.2001 r. na rachunek Fundacji wpłynęła kwota 10.772.942,32 USD. Środki te zostały wypłacone do września 2002 r. i od tego czasu FPNP kontynuowała wypłaty ze środków własnych.
Świadczenia w wysokości 1000 PLN otrzymały osoby, które w latach 1939-1945 jako dzieci do lat 16: 
- pracowały przymusowo w miejscu bądź prowincji zamieszkania,